Basic HTML Version
Yazı
34
Benzer şekilde göğüs kafesinizdeki ha f hareketi izleyin. (Bir süre
sonra) Hazır olduğunuzda tekrar gözlerinizi açın. Nefesinizi takip
etmek kolay geldi mi?…Evet yorumlarınıza bakacak olursak nefesini
kontrol etmeye çalışan arkadaşlarımız oldu. Kontrol etme çabası
alıştırmayaptıkçakendiliğindenyokolur.
Buradavebuandaolmanınanahtarı dikkati yönetmektir.
Farkındalıkla dikkati eğitmek, bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış
yararlar sunmaktadır. Bir kimyacı olarak benim ilgimi de bu
yüzden çekti. Düşündüğümüz, deneyimlediğimiz her şey beyinde
değişime neden olur. Farkındalık alıştırmaları ile değişim nasıl
gerçekleşir?
Yapılan araştırmalar, beyinde ölçülebilir üç ana değişiklik
yarattığını gösteriyor. Düşünme, karar alma, problem çözme
gibi bilişsel işlevlerin merkezi, beynin yönetmeni olan ön
loblarda madde miktarını arttırıyor. Burada, 8 haftalık düzenli
uygulama sonucu beyin taramalarında gözlenebilen bir değişim
başlıyor.
1. Yargılamadan deneyimle; İnsanı tepkisel davranmak yerine,
bir an durup daha yapıcı bir seçime yöneltir.
2. Meraklı bir zihin edin; Başka bakış açılarını görebilmeyi sağlar.
3. Kabul et; Farkındalığın ilk adımıdır.
4. İzin ver; Mücadele etmek daha da zorlayıcı olabilir.
5. Zaman tanı, sabırlı ol; Bir an durup ani tepkiler vermeden
gözlemlemeyi öğreniriz.
6. Her şeyin geçici doğasını gör.
“Farkında olacağım” demek, dikkati odaklamak için yeterli
değildir, belirli egzersizlere gereksinim vardır. Aynı şekilde,
kaygılara odaklanmayacağım demek de kaygılardan özgürleşe-
bilmek için yeterli değildir. “Mor li düşünme” denmesi
aklımıza nasıl hemen mor li getiriyorsa, kaygıları bırakacağım
demek de yetmez.
Mindfulness tekniklerini öğrenme süreci 3 aşamalıdır. Slaytta
gördüğünüz gibi, dikkat eğitimiyle başlar. İkinci aşama, kendi
düşünce ve duygularının davranışlarıyla bağını fark edip,
tanımaktır. Üçüncü aşama ise, öğrenilen alıştırmalarla, yapıcı
bir tutum geliştirme sürecidir.
Dünyada ve çevremizde olumsuz olaylar vardır, kendi
yaşantımızda da zorlayıcı durumlar olabilir. Tüm bunlara karşı
biz nasıl bir tutum benimseyeceğiz? Nasıl daha yapıcı
davranabilir, nasıl daha çözüm odaklı kalabiliriz?
Farkındalık eğitimiyle birlikte, bedensel ve çevresel hisleri (5
duyuya dikkati vererek) yargılamadan izlemeye alışınca,
zorlayıcı bir olay olduğunda tepki vermeden önce duruma
bakmayı öğreniriz. Stres kaynağıyla aramıza bir alan açabil-
mek ve böylece daha nesnel gözlemleyebilmek, başka bakış
açılarını görmek için önemlidir.
Alıştırma sırasında, düşünce ve duyguları ortaya çıktıklarında
fark edebiliriz. Onları izleyebilir ve daha yapıcı seçimlere
yöneliriz. Alışılmış düşüncelerin veya davranışların dışına
çıkabiliriz. Dikkati güçlendirmek bizi, istediğimiz düşüncelere
ve seçmek istediğimiz eylemlere doğru yönlendirir. Deneyim-
lenmekte duyguları fark etmek çok güçlü bir iç görü yaratır.
Kaygının, stresini ve mutsuzluğun çekim gücünden özgürleştirir.
Daha sabırlı ve şefkatli olmayı öğreniriz. Yaşamda güçlü olabil-
memizi sağlar.
“Farkındalık alıştırmaları, gözleri kapatıp dış dünyadan uzaklaş-
mak anlamına gelmez, gerçek gücü çevrenizle bir olduğunuzu
hissetmektir.” Zamanla, günlük etkinliklere daha çok bilinç
katma olanağı sunar. Şimdi bu konuda bir örnek sunalım ve
farkındalıkla yemek uygulaması yapalım. (Kuru kayısı/üzüm
dağıtılır) Üzümü elinizde bir tartın. Üzerindeki dokuyu
hissedin. Işığın yansıdığı yerleri, gölgede kalan bölgeleri fark
edin. Bu üzümün bir zamanlar bir salkımda var olduğunu
hatırlayın. Yağan yağmurla yıkandı, güneşin ışınlarıyla
fotosentezle beslenip büyüdü. Üstünde bulunduğu bitkinin,
topraktan çektiği su ve mineralleri, damarlarından bu minicik
meyveye ulaştırdığını hayal edin. Bu meyveyi yerken tüm
evrenle, tüm doğayla bir bağ kuruyoruz. Koklayın, kulağınıza
yaklaştırın biraz sıkıştırın. Dudağınıza götürün, dudağınızda
Değişim, bu uygulamalara inansanız da inanmasanız da,
onları sevseniz de, sevmeseniz de gerçekleşiyor. Beyinde
etkilenen diğer bir merkez, amigdala (buraya, korkunun,
stresin işlendiği bölge diyebiliriz). Stres ve kaygı durumunda
aktive olan, oksijen tüketimi artan bu bölgenin etkinliğinde
azalma görülüyor. Üçüncü olarak hipokampüsteki değişim,
insanın kendi duygu ve bedensel hislerini anlayabilme yetisi
gelişiyor. Dolayısıyla, başkalarının hislerini de daha iyi anlaya-
bilme yetisi (empati) yer ediniyor. İç huzuru artırmak ve
iletişimi iyileştiren yararlarından başka bağışıklık sistemini de
güçlendiriyor. Son zamanlarda anlaşılan bir yararı da genlerde
ortaya çıkmıştır. Yaşın ilerlemesiyle birlikte kısalan telomerl-
erdeki bu kaybı önleyerek, genlerde yararlı yönde değişikliğe
yol açıyor.
Farkındalık eğitiminin dayandığı temel kavramlar şunlardır: