Basic HTML Version
Makale
21
Uygulama sırasında bireylerarası ilişkilerde sık yaşanan
zedelenme veya kopma durumları, ilişki bağlarının onarılmasına,
yeniden kurulmasına odaklanan deneyimlerine de önem
verilmektedir. Program deneyimleri tüm katılımcıların (çocuk
veya yetişkin) ortak ihtiyaçları ve beceri düzeyleri göz önünde
bulundurularak aşamalı olarak uygulandığı takdirde programın
amaçlarına ulaşması sağlanabilir. Uygulama sürecinin her
aşamasındagrupgeliştirmeyöntemleri, oyun, drama, canlandırma,
sanatsal deneyim, öykü, sorunsal sorgulama ve yansıtma gibi
programın eğitimsel yöntemleri kullanılır.
Geliştirilmesi hede enen barış ortamının en önemli özelliği,
bireylerin görsel, uzamsal, hareketle algılama, anlama ve
yorumlamaya fırsat veren inşa edici bir ortam olmasıdır.
Kolaylaştırıcıların birlikte çalıştıkları yetişkinler ve eğitmekte
oldukları çocuklarının bu alandaki bireysel ihtiyaçlarına karşı
duyarlı olmaları beklenir. Ayrıca, kolaylaştırıcı olarak, bireylerarası
tüm paylaşımlarda yargısız duruşlarıyla tüm katılımcıların
dinlenmesi, duyulmasını sağlamaları barış ortamın oluşmasında
en büyük katkıları olacaktır. Barış eğitimin temel aracı iletişim
ve bireylerarası etkileşimdir. Barış dili farklı bir dildir. Barış
eğitiminde yeni bir dil öğrenir gibi barışcıl etkileşim yaklaşımları
edinilebilir. Dili içselleştirilebilir. Böylece insan hakları gözeten
barışçıl öğrenme ortamlar geliştirilebilir.
Dışavurumcu sanat ve İmge tiyatrosu çalışmasının demokratik
vatandaşlık ve haklar bazlı eğitim anlayışına katkısı nedir? -
Çatışmaları dönüştürmenin ve demokratik vatandaşlık eğitiminin
vazgeçilmezi olan eşitlerin diyaloğu yaklaşımını okul ortamlarına
yerleştirmenin en verimli yollarından biri sanat yoluyla
diyalog alanlarını genişletmekten geçer. Karşılıklı verimli bir
diyaloğa ulaşabilmek için kişinin kendi özüyle kurduğu bağ
da çok önemli bir rol oynar. Dışavurumcu Sanat çalışmaları bu
bağı güçlendiren ve çatışmaların yarattığı karmaşa bulutunu
dağıtmamıza destek olan çalışmalardır. Diyalog kurabilmenin
yolu insanın kendi karmaşalarına ayna tutma cesaretiyle başlar.
Eğitimcilerin bu bağlamda sağlayabilecekleri en önemli katkı
bu içsel ve kişiler-gruplar-arası diyalog alanlarını açmak için
fırsatlar yaratmak ve sanat çalışmaları üzerinden ortaya çıkan
paylaşımlara yargılamadan ve tavsiye vermeden etkin bir
tanıklık yapmaktır. Barış eğitimi, Demokratik Vatandaşlık ve
İnsanHakları eğitimi herkesin krini, duygularını ve yansıtmalarını
çekinmeden paylaşabileceği ve dinlenebileceği barışcıl bir
ortamı yaratmaktan geçer. Sanat yapılan alanda farklı bakış
açılarına, etnik kimliklere, niteliklere vs. sahip kişiler bir sanat
eserini ortaya çıkarmak için yan yana geldiklerinde tek
amaçları ortak bir eser üretmektir. Bu bağlamda farklılıklar
kişileri ötekileştiren ve ayrıştıran değil sanatsal üretimi zengin-
leştirici unsurlar olarak karşımıza çıkar. Sanat, eğitimcilere,
idarecilere, öğretmen ve öğrencilere yeni ifade alanları
geliştirme imkânı verir. Sanat alanında bir üretim söz konusu
olduğunda kafamızdaki “ötekileştiren” kalıplardan sıyrılıp
karşımızdaki kişilere sahici ve ön tasarlamalardan arınmış bir
yaklaşım imkanı bulmamız mümkün olmaktadır. Sanatsal
üretim süreci çatışmalarla başa çıkmada çok önemli bir nitelik
olan esnek düşünebilmeyi ve beklenmedik gelişmeler
karşısında sağlam kalabilmeyi destekler. Bu süreç birbirine
karşıt kirlerin yaratıcılığın vazgeçilmezi olduğunu da hatırlatır.
(Vartanyan, 2014).
Barış Eğitimi Programının amacı nedir?
Program okul öncesinden ilköğretimde İnsan Hakları ve
Demokrasi (İHE/D) Eğitimine barışcıl yöntemlerle alt yapı
oluşturma amacıyla tasarlanmıştır. IHE/DE amaçları doğrul-
tusunda uygun öğrenme ortamlarının oluşturulması ve
bireyler arası ilişkilerinin inşa edilmesi yaklaşımlarını içermek-
tedir. Uygulama sırasında bireylerarası bağların oluşturulması,
geliştirilmesi ve onarılmasına odaklanan deneyimlerine de
önem verilmektedir.
Programdan nasıl faydalanır?
Barış kültürünün oluşmasında, sorunların aşılması ve
dönüştürülmesi sürecinde bireylerarası iletişim ve yorumlama
becerileri kritik bir rol oynar. Anlık olayların şiddet eğilimli
uzlaşmazlıklara dönüşmeden çözülmesi, rehber rolünde olan
kişilerin kendini ve karşıdakileri barış dilleri ile donatacak
dönüştürücü yöntemleri aramasını gerektirir. Programda, ilgili
konularda sürece destekleyici yaklaşım önerileri ile yöntem
örnekleri sunulmaktadır.
Belirli hede ere yönelik tasarlanmış modüllerle amacımız,
ilişki odaklı sorunsal yaklaşımı, dışavurumcu yöntemlerle
örnekleyen bir dizi deneyimlerden yola çıkarak kolaylaştırıcı
rolü alacak olan öğretmenlerimizin kendi çalışma ortamlarında
hede enen konulara barış yaklaşımı ile odaklanmasını sağlamaktır.
Böylece kendi çalışma ortamlarında eğitim paydaşlarıyla
birlikte dönüştürücü dil ve davranışları konusunda araştırma,
sorgulama sürecinin başlatılmasına destek olmaktır. Deneyim
örnekleri tüm katılımcıların (çocuk veya yetişkin) ihtiyaçları ve
beceri düzeyleri göz önünde bulundurularak uygulanır.
Kolaylaştırıcı olarak nelere dikkat edilir?
Birlikte çalıştıkları yetişkinler ve katılımcıların, sadece bilişsel
değil, sosyal ve duygusal yönden, görsel, uzamsal, hareketle
algılama, anlama ve yorumlama ihtiyaçlarına karşı kolaylaştırıcının
duyarlı olması beklenir. Hede enen barış ortamının en önemli
özelliği, ilişkileri inşa edici bir ortam olmasıdır. Bireylerarası
tüm paylaşımlarda yargısız duruşlarıyla katılımcıların dinlen-
mesi, duyulmasını sağlamaları, barış ortamının oluşmasında
kolaylaştırıcının en büyük katkısı olacaktır.
Program deneyimleri, bireylerarası sorunları algılama, anlama
ve aşarak dönüştürme sürecini takip eder. Bireylerde ‘öz
bağlantı kurma’ yöntemi, barışçıl öğrenme ortamlarının
altyapısını oluşturur. Bu süreç, bireylerin empati ile dinleme
ve şiddetten arındırılmış ifade biçimlerini kullanmaya odaklanan,
sorun çözme yaklaşımını kapsayıcı demokratik yurttaşlığa
dönüştüren bir süreçtir. Burada sunulan örnek deneyimlerden
yola çıkarak kolaylaştırıcıdan program hede erine, hedef
kitlesine uygun uygulamaların geliştirilmesi ve çalışma
ortamına uygun hale dönüştürülmesi beklenir.
Kolaylaştırıcı olarak öğretmen uygulamada her deneyim
öncesinde grubun gelişimdüzeyine göre karşılaşabileceği her
türlü sorunsalın ve yansıtma ihtiyacının tespit edilmesi, grup
güven-ilişki seviyesine duyarlı olunması, ona göre uygun
deneyimlerin seçilmesi, kapsayıcı ifade biçimlerinin tercih
edilmesi, sorun durumların ele alınmasında bireysel riske
duyarlı olunması, ihtiyaçdoğrultusundagüvenonarıcı deneyimlerine
dönülmesi, yansıtma bölümlerinde katılımcıların düşünme