Basic HTML Version
Sorunlarla Başetmenin Yollarını
Çocuklara Nasıl ve Neden
Öğretmeliyiz?
Bilge AYGÜN
Psikolog
KÖTÜMSER, rüzgardan şikayet eder.
İYİMSER, değişmesini umar,
AKILLI, yelken açar.
Sorunlar karşısında her zaman alternatif çözümler vardır.
Ancak sorunlar karşısında değişik çözümleri bulamayan
çocuklar çaresizlik duyguları ile ketlenirler.
Çocuk dünyasının muhtemel sorun alanları şu şekilde olabilir:
- Bir arkadaşın alay etmesi
- Sınıf içinde söz almaktan çekinme
- Ödevlerini zamanında yetiştirememek
- Arkadaşsız kalmak
- Haksızlıklarla nasıl baş edeceğini bilememek
Üstesinden gelinmesi gereken bir çok “sorun” yetişkinlerin
olduğu gibi büyümekte olan çocukların da sık sık karşısına
çıkar. Sorunla karşılaşmak bir çok çocuğu adeta durdurur.
Düşüncelerini toparlayamayan, sorunla nasıl baş edeceğini
bilemeyen çocuk “sorunla yaşamayı” tercih eder ve sorunla
yaşamaya çalışır.
Sorun ne olursa olsun “sorunla yaşamaya çalışmak” çocuğun
günlük yaşantısında aksamalara sebep olur. Duygusal anlam-
da olumsuz yönde etkilenen çocuk çoğunlukla dillendire-
mediği “sorunuyla” düşüncelerinde uğraşır. Bu uğraş onun
rutin ilgilenmesi gereken diğer işlerinin (dersler, öğrenme,
sosyal ilişkiler v.s.) kalitesinde değişime sebep olabilir. Sık sık
arkadaşları tarafından “dışlanan”, “oyunlara dahil edilmeyen”
bir çocuğun bu sorun karşısında çaresiz kaldığında bir süre
sonra konsantrasyon süresinin kısaldığı bu sebeple yeni
bilgileri daha yavaş kavrayabildiği buna bağlı olarak da ders
başarısının düştüğü görülebilir.
Çocuklar “sorun çözme yolları”hakkında bilgilenmelidir. Sorunlar
hayatın bir parçasıdır. Her sorun karşısında yapılabilecek,
denenebilecek çözüm yolları vardır. Asıl mesele bu çözüm
yollarının nasıl bulunabileceği ve nasıl uygulanabileceği
konusunda çocuğa yardımcı olabilmektir. Denemekten
vazgeçmeyen, motivasyonu yüksek çocuk sorunlarını da
çözebilen çocuktur.
Zorluklar, zamanında yapmamız gerekip de yapmadığımız
kolay şeylerin birikiminden oluşur. Henry Ford
İster ders çalışma olsun ister okul sorumlulukları olsun, ister
sosyal ilişkiler de olsun her yaşta çocukların karşılaşabilecekleri
sorunlar vardır. Bu sorunların üstesinden gelebilmek için bazı
becerilerin öğretilmesi gerekir. Peki bu beceriler nasıl
gelişecek, çocuklar sorunları ile nasıl mücadele edecekler?
Aslında böyle bir durumla baş etmeyi çocuğa öğretmenin tek
bir yolu yok. Her çocuk farklı bir şekilde öğrenecektir, herkes
kendi tarzıyla öğrenecektir. Anne babanın yapacağı tek şey,
çocuklara deneyim için fırsat vermektir. Yani önce çocuk onu
zorlayan bir durumla baş başa kalacak sonra bu durum
karşısında kendi çözümlerini bulmaya çalışacak. Elbette her
zor durum çocuğun altından kalkabileceği kadar basit
olamayabilir böyle durumlarda ebeveynin desteği gerekebilir.
Anne baba destek verirken şunlara dikkat edilebilir.
Bu zor durumu tümüyle üstlenip, çocuğun yerine yapmaya
çalışmamalıdır. (Ödev söz konusu olduğunda bazen anneler
bu zor bir ödev diyerek ödevi çocuğun yerine yapmaya
çalışabiliyorlar, yada arkadaşlıkla ilgili herhangi bir olumsuzluk
yaşandığında bu defa da çocuğun arkadaşlık sorununu
çözmeye çalışıyorlar, diğer anneyle görüşmek gibi…)
Zor durum karşısında çocuğa ne yapacağını adım adım
söyleyerek yaptırmamak, çocuğa düşünmesi için fırsat
vermek çok önemlidir. Onun yerine ben yapmıyorum ki
sadece ne yapması gerektiğini söylüyorum, diyerek kendinizi
avutmanın da bir anlamı yok, çünkü bu defa da düşünme
tembeli çocuklar yetiştirmiş oluyoruz.
*
*
Yazı
51